Nieuw! ‘Hero’, een jeugdboek met een Fries paard in de hoofdrol

Berneboeke-ambassadeur Vrije tijd
4 november 2021
In het jaar 2003 publiceerde Orca Book Publishers een Engelstalig jeugdboek genaamd Hero. Schrijfster Martha Attema, in Friesland geboren en naar Canada geëmigreerd, omschrijft de belevenissen van Izaak en zijn favoriete hengst Hero in de tweede wereldoorlog. Het boek is gebaseerd op het waargebeurde verhaal van Held 140 en is nu in een Friese vertaling van Martsje de Jong verschenen bij uitgeverij Afûk. ‘Hero’ wordt vrijdag 5 november feestelijk gepresenteerd bij de 15e editie van Jou bern in boek van de gemeente Noardeast Fryslân en de Bibliotheek Noord Fryslân. Alle kinderen in groep 5 (zo’n 530) krijgen ‘Hero’ cadeau.

Gebaseerd op historische feiten
Het boek draait om de jonge Izaak, die in de nadagen van de tweede wereldoorlog vanuit een onderduikadres in Amsterdam naar Friesland gebracht werd omdat hij gevaar loopt. Op zijn nieuwe onderduikadres, een boerderij in het noorden van Friesland, sluit hij vriendschap met de prachtige zwarte hengst Hero (Held 140 preferent) en probeert hij uit alle macht, samen met de familie van zijn onderduikadres de hengst uit handen te houden van de Duitsers.

Held 140 verborgen houden
Het boek kwam tot stand nadat Martha Attema in het jaar 2000 wat krantenknipsels van haar vader kreeg. Dit waren stukken over haar eigen ‘oudoom Jan’, en gaat hier over Jan Hoogterp uit Deersum, de fokker en eigenaar van de KFPS-stamboekhengst Held 140. Deze hengst is geboren in 1928 en heeft Clasina (Paulus 121) en Arend 131P als vader en stond ter dekking in de jaren 1931 tot en met 1950. Held 140 werd al op jonge leeftijd Preferent. Held 140 werd in de oorlogsjaren angstvallig verborgen gehouden omdat de bezetters maar wat graag grote sterke paarden wilden gebruiken. Lang lukte dit verbergen, maar in de laatste maand van de oorlog, toen vele Duitsers naar Noord-Holland vluchten voor de steeds verder oprukkende geallieerden, werd hij toch in beslag genomen. Andries Hofstee, de vaste knecht van de familie Hoogterp ging met hem mee. Held 140 liep voor de boerenwagen volgeladen met Duitsers, hun wapens en voedsel over de Afsluitdijk richting Amsterdam. Paard en menner wisten na het afleveren van hun passagiers te ontsnappen en kwamen vele weken later uiteindelijk toch weer veilig en wel thuis in Friesland. Zo ging het echt en zo wordt het ook, in een iets geromantiseerde versie, omschreven in het boek Hero.

Over de auteur
Martha Attema (1949) is geboren in Menaldum en emigreerde in 1981 naar Canada. Tot die tijd werkte ze als onderwijzeres op o.a. een basisschool in Giekerk.

Nu in het Frysk
Saakje van der Meulen-de Roo, een vriendin van de schrijfster blijkt de aanleiding te zijn voor het opnieuw uitgeven van het boek, maar dan in het Fries. Zo heeft Martsje de Jong voor Afûk het boek onlangs vertaald en opnieuw gedrukt. Het jeugdboek is nu tweetalig. Het eerste deel is in het Fries en daarna volgt dezelfde tekst in het Engels. De eerste druk van 750 stuks is inmiddels al bijna uitverkocht en Afûk maakt al voorbereidingen voor een tweede druk.

Wytse 462 als covermodel
Via KFPS kwam de Afûk in contact met Johanna Faber voor het leveren van een foto van een mooi Fries paard voor de cover van de Friese versie. Al zoekend in de archieven kwamen foto’s van een shoot met Wytse 462 het dichtst in de buurt van de wensen van de vormgever. Familie Kruis alsmede Johanna Faber zijn trots dat zij op bescheiden wijze een kleine bijdrage konden leveren aan dit boek. “Ik vind het echt prachtig en ben eigenlijk best een beetje trots. Ik herken Wytse ook wel een beetje in Held 140 en hoe bijzonder is het daarnaast dat Wytse ook Held 140 in zijn stamboom heeft staan!”, zegt Coby Kruis. Ook Johanna zegt te spreken van grote toevalligheid. Toen zij vorig jaar druk doende was met de Grote Brabantse Friezenquiz kwam ze al het verhaal van Held 140 tegen en raakte daardoor geïntrigeerd. “Ik had werkelijk geen idee dat het boek Hero van Martha Attema gebaseerd was op het verhaal van Held 140. Heb me er eerlijk gezegd ook niet in verdiept. Ik heb een foto aangeleverd en er verder niet bij stil gestaan. Nu ik vernomen heb dat Hero dus eigenlijk Held 140 is en ook nog in de stamboom van Wytse 462 voorkomt vind ik het helemaal bijzonder. Net als Coby heb ik het boek in één keer uitgelezen”.

De Frysk/Engelstalige versie van het boek is nu te koop in de boekwinkels, maar ook meteen te bestellen in onze webshop.