Nieuw onderwijsprogramma over WO II gelanceerd in het Fries Museum

Leren & onderwijs
31 maart 2025
Op donderdagmiddag 27 maart hebben Afûk, Omrop Fryslân en het Fries Verzetsmuseum een nieuw educatief programma gelanceerd: Tsjil Tsjekt - Oarloch yn 'e klasse. De Tsjil Tsjekt-special is gratis toegankelijk voor leerkrachten en brengt de geschiedenis van de Tweede Wereldoorlog dichter bij leerlingen van groep 7 en 8, door middel van interactieve lessen met educatieve video's en opdrachten. De vijfdelige serie én het bijbehorende lesmateriaal werden gepresenteerd in het Fries Museum tijdens een speciale onderwijsmiddag voor leerkrachten. De middag stond volledig in het teken van 80 jaar vrijheid in Friesland.

Het programma werd geopend met een welkomstwoord door Marre Sloots, conservator van het Fries Verzetsmuseum. Vervolgens gaf Murk-Jaep van der Schaaf, maker van de Tsjil Tsjekt-special, een proefles aan de deelnemers. Tot slot vertelde Tjitske van Dijk van Afûk meer over het bijbehorende lesmateriaal. Tsjil Tsjekt – Oarloch yn ‘e klasse wordt mede gefinancierd door de Provincie Fryslân en Taalplan Frysk.

Na de lancering van de Tsjil Tsjekt-special volgde een inspirerend programma waarin leerkrachten handvatten kregen om oorlogsgeschiedenis en vrijheid bespreekbaar te maken in de klas. Ze konden zich inschrijven voor workshops en voor een exclusieve rondleiding door de gloednieuwe tentoonstelling IMPACT – De Luchtoorlog in Friesland, 1940-1945, die nu ook voor het publiek te zien is.

De geschiedenis dichtbij
De vijfdelige serie Tsjil Tsjekt – Oarloch yn ‘e klasse brengt de geschiedenis van de Tweede Wereldoorlog dichter bij leerlingen van groep 7 en 8, door interactieve lessen met educatieve video’s en opdrachten. De special is ontwikkeld door Omrop Fryslân in samenwerking met Afûk en het Fries Verzetsmuseum en wordt mede gefinancierd door de Provincie Fryslân.


Leerlingen worden meegenomen naar de oorlogsjaren in Friesland en ontdekken hoe kinderen destijds die periode beleefden. Zo zullen ze bijvoorbeeld codes voor wapendroppingen ontcijferen, het lot van een Joodse familie achterhalen en online het graf van een geallieerde piloot vinden. Het lesmateriaal is gratis en toegankelijk via Spoar8, de lesmethode voor de Friese taal in het basisonderwijs. Kijk voor meer informatie op tsjil.omropfryslan.nl. De box met het lesmateriaal voor Oarloch yn ‘e klasse is te bestellen in de webshop van Taalplan Frysk.


Inspirerende workshops tijdens de onderwijsmiddag
In de workshop van de Anne Frank Stichting stond de verbinding tussen het heden en het verleden centraal, met de ervaringen van Anne Frank als uitgangspunt. Otto Frank zei ooit: “Wat er gebeurd is, kunnen we niet meer veranderen, maar we kunnen wel leren van het verleden.” Deze boodschap onderstreept het belang van onderwijs bij bewustwording en bij het bestrijden van vooroordelen en discriminatie. Het lesmateriaal van de Anne Frank Stichting helpt leerkrachten om de Tweede Wereldoorlog en de Jodenvervolging op een toegankelijke manier bespreekbaar te maken in de klas. Meer informatie is te vinden op annefrank.org/educatie.

Tijdens de workshop van Tûmba over vrijheid van meningsuiting en discriminatie in de klas gingen leerkrachten in gesprek over uitdagende stellingen en het belang van verschillende perspectieven. Gespreksleider Rienk Rozema liet zien hoe leerkrachten hun leerlingen kunnen prikkelen tot nadenken en reflectie. Hoewel meningen niet altijd veranderen, kunnen er wel zaadjes van inzicht geplant worden. Tûmba biedt maatwerkvoorlichtingen om kinderen bewust te maken van de impact van hun uitspraken en hen te helpen kritisch na te denken over discriminatie en diversiteit. Kijk voor meer informatie op tumba.nl.

Debatteren helpt leerlingen om hun mening te vormen, beter te luisteren en respect te hebben voor andere standpunten. In de workshop Iedereen Debatteert liet Conny Ettema, leerkracht en ontwikkelaar van de methode, zien hoe leerlingen aan de hand van stellingen leren argumenteren, presenteren en samenwerken. Een groep 8-klas debatteerde bijvoorbeeld over de stelling: “Als iemand gepest wordt, moet de hele klas gestraft worden.” Leerlingen luisterden naar elkaar, lieten elkaar uitpraten en leerden zich in anderen te verplaatsen. Debatteren is een effectieve en toegankelijke werkvorm voor het onderwijs. Meer weten? Kijk op iedereendebatteert.nl.

Samenwerking
Tsjil Tsjekt – Oarloch yn ‘e klasse is ontstaan uit een samenwerking tussen Omrop Fryslân, Afûk en het Fries Verzetsmuseum. Het wordt mede gefinancierd door de Provincie Fryslân en Taalplan Frysk 2030.

Foto’s van de onderwijsmiddag door: Aron Weidenaar.