Skriuwster Lida Dijkstra en yllustrator Hanne Snel yn de Afûk-winkel yn Ljouwert.

‘Sipke op ’e buorkerij’ & de oare dieltsjes *ynterview*

Boeken fan Fryslan Frije tiid
4 july 2024
'Sipke op ’e buorkerij' is it nijste dieltsje fan Lida Dijkstra út de rige Gouden Boekjes oer Sipke en Pake Pipermûs. It boekje komt út yn oktober dit jier en is in twatalich boekje (Frysk/Nederlânsk) mei 14 strofen op rym, krekt as de oare seis dieltsjes dy’t ferskynd binne oer Sipke. Skriuwster Lida Dijkstra fertelt oer it ûntstean fan de Sipke-boekjes en de gearwurking mei de nije yllustrator Hanne Snel.

‘Foar ‘t ik mei in nij diel begjin, gean ik altyd earst op ûndersyk út. Foar Sipke op ’e buorkerij ha ik nei de biologyske boer Brunia west, dy’t tusken Raard en Jirnsum wennet. Ik koe him en syn frou fan alles freegje en ik mocht foto’s meitsje. Dat is ek handich foar de yllustrator. Hat in ko bygelyks hoarnen yn de stâl, of dochs net?
Meastal begjin ik te skriuwen mei in Fryske ferzje en dan sjoch ik oft ik dat ek yn in Nederlânsk linich oersette kin. It moat net allinne rymje, ek it metrum fan de tekst is belangryk. Slagget it net, dan begjin ik opnij. Dêr doch ik tige myn bêst op!’, seit Lida Dijkstra dêroer.

En krekt dy twataligens is neffens Lida ien fan faktoaren dat de rige sa suksesfol is. ‘In protte famyljes binne twatalich, dêr prate pake en beppe krekt wat oars as bern op skoalle’. Sa kinne beide it boekje lêze en begripe. Ek wurden dy’t wy net safolle mear hearre – krekt as kealleboarne of breinroer – , ferwurkje ik der graach yn. It binne net maklike wurden mar, sa ’t Joost Halbertsma al sei: ‘Wy moatte it Frysk oan de tippe fan de mantel werom lûke’. Bern binne fleksibel en leare fluch. En om’t de boekjes meast wol tweintich kear foarlêzen wurde, wurdt sa’n nij wurd fansels oan de wurdskat taheakke. Ek foar guon âlden is dat hiel nijsgjirrich.’

Net allinne krije bern in protte fan de rykdom fan de Fryske taal mei, ek meitsje de boekjes de bern bewust fan harren omjouwing, dêr’t it kin. ‘Foar it dieltsje Sipke komt op stoom, ha ik nei ‘t stoomgemaal ta west en praat mei de kommunikaasjemeiwurker oer wat sy no it leafst oan de lêzers meijaan wolle. Dat wie dat bern ‘wetterbewust’ wurde moatte. Soks nim ik dan mei yn myn ferhaal; der wurdt reinwetter brûkt foar it begieterjen fan de blommen, en de tegels moatte út de túntsjes wei om it reinwetter fuortsakje te litten yn de grûn. Oars streamt de boel oer’, ferdúdliket Lida.

In oare súksesfaktor binne de Gouden Boekjes sels. Lida: ‘in protte minsken kenne de boekjes fan froeger, doe’t sy sels op skoalle sieten. Wa kin him Kippetje Tok of Konijntje Woelwater no net yn ‘t sin bringe?’

Fansels binne it ek de printen dy’t bydrage oan it súkses. Foarhinne naam Harmen fan Straaten dy foar syn rekken, foar it dieltsje Sipke op ’e buorkerij hat Lida gearwurke mei Hanne Snel. ‘Ik koe Hanne al fan Sprokia, de boekjes foar begjinnende lêzers yn it Nederlânsk. Hanne hat in flotte styl en in soad humor yn har tekeningen. De gesichtsútdrukkingen, in opfleanende hin; alles draacht by oan in protte wille. Foar bern dy’t sels noch net lêze kinne, is der in protte op de platen te sjen. Mar ek foar âldere bern fan 7-8 jier kin it boekje in oanlieding wêze om ris wat fierder yn it boerelibben, it stoomgemaal of ien fan de oare ûnderwerpen te dûken. Sa makkest dyn wrâld wat grutter!

Sipke op ’e buorkerij giet oer it mûske Sipke en syn pake Pipermûs. Harren buorman rekket siik en pake en Sipke wolle graach helpe. De buorkerijbisten komme foarby en fansels bart der fan alles! Lida: ‘Nei de Fryske sporten, giet it no oer Frysk erfgoed. As keunsthistoarikus is dat foar my fansels in feestje! Sa kinne wy noch hiel wat dieltsjes foarút. Ik soe sizze: Sparje se allegearre!’

Hanne Snel vertelt over de illustraties voor Sipke op de boerderij en haar samenwerking met auteur van de Sipke-reeks, Lida Dijkstra.

‘Ik vond het hartstikke leuk toen Lida mij vroeg voor de illustraties voor het volgende deeltje van Sipke. Harmen van Straaten tekende voor de eerste deeltjes, het zijn ‘big shoes to fill’ om in zijn voetsporen te treden, maar dat komt vast goed. Het is natuurlijk een goed teken als de schrijver je voor wil dragen aan een uitgeverij die voor jou nieuw is.

Samen met de uitgevers van Rubinstein en de Afûk hebben we een goed gesprek gehad over de invulling van de opvolging. Het is natuurlijk fijn als de lezers Sipke en opa Spitsmuis herkennen, maar je wilt iemand ook niet nadoen natuurlijk. Gelukkig lijken onze stijlen wel wat op elkaar, en mag ik lekker mijn eigen ding doen.

De verschillen zullen door de oplettende lezers vast opgemerkt worden. Het handschrift is net wat anders. Het zit in de details, zoals in de houdingen en gezichtsuitdrukking van de figuurtjes. Die uitdrukkingen vind ik altijd heel belangrijk. Daar begin ik altijd mee, en ben ik niet tevreden, dan begin ik gewoon opnieuw. Er is ook altijd een dosis vrolijkheid. Zwierig en ontspannen, dat is wat ik de lezers mee wil geven. Ik ben dol op geintjes, een klein verhaallijntje er tussendoor, bijvoorbeeld met een kippetje of een ander personage, zodat de lezer net dat kleine beetje extra krijgt. Ik probeer altijd net even anders te kijken, en neem graag het momentje net voor of net na het voorval in de tekst, maar wel altijd zo dat het complementeert. Ondanks die kleine grapjes die in de illustraties zijn ‘verstopt’, zorg ik er altijd voor dat het voor de kijker niet te ingewikkeld wordt; je moet in één oogopslag kunnen zien wat er aan de hand is.’

Hanne heeft al veel boeken geïllustreerd en ook de samenwerking met Lida was een vervolg op een eerdere. ‘De werkwijze verschilt per keer’, licht Hanne toe, ‘soms krijg je van de uitgever een paar opmerkingen toegestuurd waarmee je aan de slag gaat. Bij Sipke op de boerderij voelde het als een ‘clubje’, heel betrokken. Lida zette de foto’s van de boerderij op de app en ik stuurde haar mijn eerste schetsen toe. Het voelt echt als samenwerken, zoals het woord bedoeld is.

Als de grote lijnen zijn uitgedacht, ga ik aan de slag. Ik werk analoog, op papier en kleur het daarna in met aquarel. Soms ontstaan er ‘foutjes’, iets onverwachts, maar dat is altijd het begin van een verrassing; er ontstaat iets nieuws waarvan je niet wist dat het er zou komen. Daarna scan ik de tekeningen in en kan ik nog verder schuiven met de verschillende onderdelen, of voeg ik hier en daar een toefje digitale kleur toe. Inmiddels zijn de schetsen en de cover af en komt de fase van loslaten: ‘It giet oan!’

De boekjes fan Sipke binne fansels te keap yn de Afûk winkel en websjop. Sipke op ‘e buorkerij ferskynt yn oktober 2024.