Bijzondere Oudfriese tekstfragmenten opgedoken in Oostenrijk

De handschriftfragmenten maakten lange tijd deel uit van de privécollectie van Josef Bick (1880-1952), voormalig directeur van de Österreichischen Nationalbibliothek, die de stukken tijdens zijn studie in Praag verwierf. Pas in 2022 werd de collectie verworven door de nationale bibliotheek in Wenen en beschikbaar gesteld voor onderzoek. Waar de Oudfriese teksten oorspronkelijk zijn geschreven, is (nog) niet bekend, maar ze zijn in elk geval afkomstig uit de provinsje Fryslân.

Inhoud
De gevonden 24 pagina’s van een verder verloren gegaan handschrift bevatten naast Latijnse teksten twee Oudfriese tekstfragmenten. Het eerste fragment bevat teksten die verwant zijn aan de vijftiende-eeuwse Jurisprudentia Frisica-traditie, die momenteel onderzocht wordt door een team van wetenschappers bij de Fryske Akademy (prof. mr. Jan Hallebeek, prof. mr. dr. Hylkje de Jong, dr. Han Nijdam, dr. Oebele Vries en dr. Marvin Wiegand).

Het tweede fragment is een gedeeltelijke versie van de Oudfriese Willekeuren van de Vijf Delen (Wilkarren fan de Fiif Dielen). De taal van deze tekst behoort tot de oudere taallagen van het Westerlauwerse Oudfries die we tot onze beschikking hebben, namelijk uit de vroege 14e eeuw.

“We wisten net fan it bestean hjirfan”, seit Rolf Bremmer, emearitus-heechlearaar Frysk. “Je hert slacht derfan oer, sa bysûnder is dit.”

Bijzonder  
“It is hiel bysûnder,” seit dr. Han Nijdam, projektlieder fan de ûndersyksgroep Aldfrysk fan de Fryske Akademy. “Der is net folle Aldfrysk oerlevere, dus sa’n substansjeel fragmint fan de Wilkarren fan de Fiif Dielen is in serieuze útwreiding fan ús kennis. It is argaysk Westerlauwersk Aldfrysk, en boppedat fine wy hjir leard rjocht en klassyk ynhiemsk rjocht yn ien hânskrift.”

Over de onderzoeksgroep Aldfrysk
Het onderzoek naar het Oudfries (ca. 1050 t/m ca. 1550) is een van de flagships van de Fryske Akademy. Er wordt al jarenlang onderzoek gedaan naar de Oudfriese taal en het Oudfriese recht. Dit heeft geleid tot talrijke publicaties en databanken, waarvan de meest recente een editie een vertaling is van het oudste boek in het Fries: Freeska Landriucht. Het in 2024 gestarte project ‘De Wortels van het Westerlauwerse Oudfries’ vindt plaats in samenwerking met de Universiteit van Amsterdam (prof. dr. Arjen Versloot). Het behelst een interdisciplinair onderzoek naar de oudste talige en tekstuele lagen van dit corpus en zal tot talrijke (digitale) publicaties leiden.