Verbind Friese taal met ander vakken met de ‘Spoar 8 Temateek’ en de ‘Fak-Taal-Formule’

Leren & onderwijs Over het Fries
28 april 2022
Op alle scholen in Fryslân wordt op dit moment hard gewerkt aan de ambities van het Taalplan Frysk 2030. Veel scholen gebruiken daarbij de methode Spoar 8: een lesmethode van de Afûk voor het vak Fries in het basisonderwijs. Sinds januari 2022 heeft Spoar 8 weer nieuw én nog meer aanbod voor de  groepen 5 tot en met 8. Bovendien kunnen leerkrachten nu, met behulp van de 'Temateek' in Spoar 8 en de werkwijze van de 'Fak-Taal-Formule', heel makkelijk een verbinding maken tussen het vak Fries en andere vakken. Het aanbod is geschikt voor alle scholen van alle profielen en met alle soorten ambities.

De Temateek en taalaktiviteiten in Spoar 8: materialen en lessen
In de Temateek kunnen leerkrachten Friese materialen – denk aan teksten, verhalen, filmpjes, liedjes, gedichten, spelletjes – vinden die passen bij thema’s waar ze aan werken. De losse materialen voor groep 5 tot en met 8 zijn verdeeld in 8 thema’s, die ook weer aansluiten bij andere vakken op school. Zo kun je het Fries heel makkelijk aan andere vakken koppelen. Lees bijvoorbeeld een gedicht over aardappels als het over landbouw gaat, bekijk een Fries filmpje over het Woudagemaal als jullie het over stoommachines hebben of doe een Fries spelletje over fietsen bij de verkeersles. De materialen zijn los inzetbaar, maar kunnen ook heel goed worden gebruikt om eigen lessen samen te stellen.

Taalaktiviteiten zijn lessen die passen bij een thema uit de Temateek. Deze taalaktiviteiten waren er al voor groep 1 tot en met 4, maar zijn nu ook beschikbaar voor groep 5 tot en met 8. De lessen zijn helemaal uitgewerkt, met voor de leerkracht een overzicht van de doelen waaraan wordt gewerkt, een inschatting van de tijd, wat er nodig is in de voorbereiding, een stap-voor-stap-beschrijving van de activiteit, tips voor differentiatie en tips voor extra materialen en koppeling naar andere vakken.

Fak-Taal-Formule: een laagdrempelige aanpak met een hoog rendement
Scholen worstelen in de praktijk veel met het integreren van vak en taal terwijl daar grote winst valt te behalen. De Fak-Taal-Formule, ontwikkeld door Cedin, gaat terug naar de basis: de nadruk ligt op bewustwording, doelmatig werken en borging. Belangrijk bij de Fak-Taal-Formule is het stellen van de juiste vakdoelen (doelen met betrekking tot inhoud, thema of het project), goede taaldoelen (doelen met betrekking tot het aanleren van een specifieke taalvaardigheid) en natuurlijk de uitvoering. Daardoor is meertalig onderwijs een laagdrempelige aanpak met hoog rendement, inpasbaar in iedere les.

Combinatie Temateek en Fak-Taal-formule: makkelijke verbinding van de Friese taal met andere vakken
De verbinding tussen de Fak-Taal-Formule en de Temateek van Spoar 8 kan heel makkelijk worden gelegd. De Temateek vormt een bron aan Fries materiaal in allerlei thema’s en de Fak-Taal-Formule is een werkwijze voor leerkrachten om taal- en inhoudsdoelen op aantrekkelijke en bestendige wijze aan elkaar te koppelen. Zo kunnen leerkrachten en leerlingen tegelijk aan vakinhoudelijke doelen werken en krijgt ook de Friese taal een natuurlijke plek in de klas.

Met de nieuwe onderdelen in Spoar 8 hoopt het onderwijsteam van de Afûk dat nog veel meer scholen makkelijker de Friese materialen flexibel zullen inzetten, op een manier die past bij de school; zowel binnen als buiten de Friese lessen. Immers, meertalig onderwijs is een geweldige stimulans voor de taalontwikkeling van alle kinderen!

Scholen die geïnteresseerd zijn in de combinatie van Temateek en Fak-Taal-Formule, kunnen een introductieworkshop aanvragen via spoar8@aful.frl of a.soepboer@cedin.nl.