Scholen en provincie zetten samen schouders onder Fries op school

Het rapport geeft een beeld van het vak Fries in het primair en voortgezet onderwijs en is aangeboden aan gedeputeerde Sietske Poepjes en inspecteur-generaal van het Onderwijs Monique Vogelzang. Het onderzoek is uitgevoerd door het lectoraat Taalgebruik & Leren van de NHL Stenden Hogeschool.

Een belangrijke conclusie uit het onderzoek is dat de invulling van het vak Fries op scholen onderling veel van elkaar verschilt. Factoren als het taalgebied waar de school staat en de taalachtergrond van leerlingen en leerkrachten spelen hierbij een rol. Ook de visie van de school op het vak Fries en de bevoegdheden van de docenten hebben een bepalende rol.
Er zijn ook scholen die meer doen dan alleen het aanbieden en behalen van de kerndoelen. Een aantal scholen moet nog een slag maken.

Taalplan Frysk
Het project Taalplan Frysk geeft invulling aan de Beleidsregel voor het krijgen van een ontheffing voor het vak Fries in het primair en voortgezet onderwijs. Onderwijskundigen van het Lectoraat Taalgebruik & Leren hebben alle scholen die onder de Wet op het Primair Onderwijs (423) en de Wet op het Voortgezet Onderwijs (71) bezocht. Samen met de school hebben zij een Taalplan Frysk opgesteld. Op basis hiervan is er voor vier jaar een taalprofiel aan de school toegekend.

In het Taalplan staat hoe de school invulling geeft aan de kerndoelen voor het vak Fries. Een kerndoel geeft aan wat leerlingen moeten kennen en kunnen als het gaat om Fries verstaan, lezen, spreken en schrijven. Alle scholen formuleren ambities voor de toekomst. Ze krijgen de kans om op eigen wijze te groeien naar een situatie waarbij een ontheffing voor een of meerdere kerndoelen niet meer nodig is. Alle scholen binnen het taalgebied moeten uiterlijk in 2030 voldoen aan de kerndoelen die de wet aan het Fries stelt.

“Skouders derûnder”
Gedeputeerde Poepjes: “Om dy ambysje te heljen moat der wat barre. En wol troch ús allegearre. Ik doch de oprop oan skoallen, skoalbestjoeren, learkrêften, ynspeksje mar ek oan de boargers fan Fryslân; set mei-inoar de skouders derûnder. Sjoch it net as in drûge ferplichting, mar as in kâns foar de takomst fan ús bern en as bliuwende basis fan ús maatskippij”.

De conferentie Frysk yn it ûnderwiis werd mee georganiseerd door de Onderwijsinspectie. Bij reguliere schoolbezoeken besteedt de inspectie aandacht aan het Fries. In het schooljaar 2018-2019 zal de inspectie een themaonderzoek doen naar het onderwijs in het Fries. Ze wil daarnaast onderzoeken hoe de schoolbesturen zicht houden op het onderwijs in de Friese taal, bijvoorbeeld via de taalplannen.

De provincie stelt het Lectoraat Taalgebruik & Leren aan als aanspreekpunt voor het Taalplan Frysk. Daarnaast evalueert de provincie het aanbod voor nascholing, onderwijsbegeleiding en onderwijsmateriaal. In het schooljaar 2020 – 2021 starten de nieuwe bezoeken aan alle scholen in Fryslân. Het vak Fries komt hierdoor structureel op de agenda bij leraren, scholen en schoolbesturen.

Foto: provinsje Fryslân. Op de foto, van links naar rechts: Monique Vogelzang (inspecteur-generaal Onderwijsinspectie), gedeputeerde Sietske Poepjes, commissaris van de Koning drs. A.A.M Brok, Nynke Anna Varkevisser (NHL Stenden – auteur rapport), Albert Walsweer (NHL Stenden – auteur rapport)