Friese jongeren zetten zich in voor meer Fries bij het stemproces

Leren & onderwijs Over het Fries Vrije tijd
20 november 2023
22 november is het weer tijd om naar de stembus te gaan. Maar waarom is de stempas eigenlijk volledig Nederlandstalig? Over die vraag bogen de studenten van Yung Frysk zich de afgelopen weken. Dat leidde alleen maar tot meer vragen: wat wordt er eigenlijk gedaan met het Fries in de stemprocedure? En wie bepaalt dat?

Om die vragen te beantwoorden gingen de studenten op onderzoek uit. Dat onderzoek begon op de website van de Rijksoverheid, maar al snel zochten ze contact met het Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties en met de verschillende Friese gemeentes. Daarnaast interviewden ze prof. dr. Arjen Versloot, de interim-hoogleraar Friese taal en cultuur aan de Rijksuniversiteit Groningen, en Jan Koster, voorzitter van DINGtiid, het adviesorgaan voor de Friese taal. Verder onderzochten ze de misschien nog wel belangrijkste stem van allemaal, en ging het Yung Frysk-team de straat op in Fryslân om te horen hoe de Friezen zelf denken over het (niet) gebruiken van de Friese taal in de stemprocedure.

De studenten hebben hun onderzoek in een video vastgelegd. Daarbij kwamen ze er al snel achter dat gemeentes veel mogelijkheden hebben om meer te doen met het Fries, maar dat dat op dit moment nog niet gebeurt. En dat terwijl volgens prof. dr. Versloot taal juist een middel is om een band tot stand te brengen tussen de spreker en de luisteraar of lezer. “Een heel groot deel van de Friezen is Friestalig en voelt zich ook thuis in die taal. Dus hen aanspreken in die taal versterkt ook de band als mienskip, als maatschappij, en verkiezingen zijn in principe een middel om in de maatschappij nieuwe besluiten te nemen met elkaar, en daar wil je iedereen in betrekken. Dan is het wel zo ‘aardig’ om de Friestaligen ook duidelijk te maken dat ze erbij horen, dat zij ook deel uitmaken van de politiek.”

Na hun onderzoek hebben de studenten aan een aantal burgemeesters een Friestalige stempas overhandigd, als een symbolisch advies om meer met het Fries te doen in de stemprocedure. De video is nu te bekijken op het Youtube-kanaal van Yung Frysk.

In het project Yung Frysk werken mbo- en hbo-studenten van verschillende mediaopleidingen eraan om meer Fries onder de jongeren te krijgen. In de online omgeving, bijvoorbeeld op Instagram, TikTok en YouTube, maar ook in de fysieke omgeving, bijvoorbeeld in dit projekt rondom het stemloket en bij het stemproces.