Het ‘fergetten wurd’ van december is ‘heisterje’

Over het Fries Vrije tijd
2 december 2021
Iedere maand bespreekt Mirjam Vellinga een bijzonder of vergeten Fries woord op Omrop Fryslân Radio in het programma 'Goeiemiddei' met Johan Terpstra en Diana de Groot. Donderdag 2 december ging het over het woord 'heisterje'.

Heisterje
Betsjutting: drok en lûdroftich dwaande wêze, de boel fan it plak helje/oeral helje, húshimmelje

Kinst ek in heisterkont, heistergat of heisterkarre wêze: dan bist in drok persoan, in wyldebras of in  ‘woelwater’ yn it Nederlânsk. Yn de wurdboeken komt it wurd ‘heister’ faak foar is in wat negative beneaming fan in frou of famke: een boos en lastig wijf, een vrouw of meisje dat overal vooraan wil staan, een vrouw die zelden thuis is.

Heisterich is ‘woelig’, drok.

Wêr komt it wurd wei?
Yn it Nederlânsk bestiet it wurd ‘heisteren’. Dêr is it ek, of miskien noch wol mear, in fergetten wurd. It wurd hat in Frysk/Nederdútske oarsprong. Yn oare regio’s lykas yn Drinte, it Bildt en de Stellingwerven is ‘heisteren’ of oare foarmen dy’t dêr op lykje ek bekend. Yn Flaanderen komt it foar as ‘weisteren’ yn it Eastfrysk as ‘beistern’ en yn it Nedersaksysk as ‘heisterbeistern’. It wurd is ferbûn mei heftich en hastich en it giet nei alle gedachten werom op de âldere Aldryske/Germaanske foarm haest, haifsti: betsjutting is dan opwining, drift, twist en heftichheid.

Oft it Ingelske wurd Heist – rôfoerfal, stellerij, hjir ek mei ferbûn is, is net hielendal wis, al is dat fansels ek behoarlik heftich en it moat ek hastich, oars wurdt it neat.

Meer ‘fergetten wurden’
Donderdag 23 december is er weer een ‘fergetten wurd’. Stem om ongeveer 15.10 uur af op Omrop Fryslân Radio en luister naar het programma ‘Goeiemiddei‘. Kijk hier voor meer ‘fergetten wurden’.