Het vergeten woord van donderdag 15 juni is ‘Ljuensk’

Leren & onderwijs Op het werk Over het Fries Vrije tijd
15 juni 2023
Iedere maand bespreekt Mirjam Vellinga een bijzonder of vergeten Fries woord op Omrop Fryslân Radio in het programma 'Goeiemiddei' met Johan Terpstra en Diana de Groot. Vandaag ging het over het woord ‘Ljuensk’.

Vertaling
Ned: lonkend, vals, verleidelijk, drukkend warm
Eng: tempting, seductive, adulatory, muggy, (to) lure

Betekenis
– ferliedend, lokjend, fereale sjend
– falsk freonlik, flaaikjend
– fan it waar fochtich waarm en dêrtroch benaud, sûnder sinneskyn

Ook: luensk, en voor het weer ook: brodzich, near.

Waar komt het vandaan?
Der binne mei ferskate betsjuttingen en wurden ferbiningen te lizzen. Sa wurdt der bygelyks ferwiisd nei in mooglike ferbining mei it Nederlânske ‘loensen’: in bytsje skeel sjen, dat dan wer ferbân hat mei it Latynske ‘luscus’. Fan dêrút kin it dan ek wer ferbûn wurde mei it Frânske ‘louche’: ûnsuver, net oprjocht, falsk. Oare wurden lykas ‘lonkje’ en ’lonken’, ‘loere/luorkje/loerkje’ en ‘loeren’ wurde hjir ek mei yn ferbân brocht. Tink dêrby ek oan it Ingelske ‘to lure’: ferliede, immen op it ferkearde paad bringe. En dat komt dan wer fan it wurd ‘lure’: in fal om hauken (haviken) mei te fangen, werom te heljen of oare bisten, lykas fisken. It waard ek wol brûkt as in sammelwurd foar in groep jonge froulju…

De ferbining mei it benaude waar sil him lizzen yn de ûnbetrouberheid fan dat waartype. It kin elk momint omslaan. Of miskien om’t je der waarm en switterich fan wurde, lykas de ljuenske blikken fan in oar. 😉

Meer ‘fergetten wurden’?
Donderdag 21 september is het weer tijd voor een ‘fergetten wurd’. Stem om plm. 15.10 uur af op Omrop Fryslân Radio en luister naar het programma ‘Goeiemiddei‘. Kijk hier voor meer ‘fergetten wurden’.