Het ‘fergetten wurd’ van donderdag 25 januari is: Ferrifelje

Vertaling
Ned: bedriegen, foppen, misleiden
Eng: to cheat, to deceive, to trick

Betekenis
In falske foarstelling fan saken oproppe by, misliede, bedrage, op ûnskuldige wize foar de gek hâlde.
Synonym: oer it mad komme (dat ferrifelet my, dat kom my oer it mad). Oer it mad komme betsjut: hommels en ûnferwachte mei eat konfrontearre wurde
Siswize: De wrâld wol ferrifele wurde.

Waar komt het vandaan?
Ferrifelje is noch wol in aardich bekend wurd. In soad minsken witte wol wat it betsjut, mar wy heare it wol hieltyd minder om ús hinne. As it giet om nijsberjochten oer it waar, dan wurdt it noch wol gauris brûkt. Minsken wurde wol gauris ferrifele troch waarsomstannichheden: stoarm, izel, snie. Yn it wurd ferrifelje sit it haadwurd ‘rifel’. Rifelje of rijfelen yn it Nederlânsk betsjut ûnder oaren ‘dobbelje’. In rifelspul is in dobbelspul. En yn sa’n spul kinst dus ‘ferrifele’ wurde, troch bedroch of om’t dy dobbelstiennen dochs hieltyd oare dingen dogge dan ast hopest of ferwachtest. In ‘rifelinge’, ‘rijffel’ of ‘raffle’ (Eng.) is in lotterij.

Rijfelen, in saneamd iteratyf of in werhellingstiidwurd (in wurd dat werhelling fan in aksje oantsjut) betsjut ek ‘wriuwe’ of ‘skodzje’ (fan bygelyks in kaartspul). It komt van ‘rijven’, ‘riven’ of yn it Aldfrysk ‘rivia’ dat ‘harkje’ of ‘gripe nei’ betsjut.

As immen dy ferrifelet, komt er dy oer it mad. In ‘mad’ of ‘mêd’ is in stik gerslân. Spesifiker is it in stik lân datst op 1 dei meane kinst. As ien dy oer it mad komt, dan hellet er dy ûnferwachts ûnder it meanen yn. Yn oerdrachtlike sin betsjut it dus ‘immen oerfalle of betraapje’.

Meer vergeten woorden?
Donderdag 22 februari is het weer tijd voor een nieuw ‘fergetten wurd’. Stem om plm. 15.10 uur af op Omrop Fryslân Radio en luister naar het programma ‘Goeiemiddei‘. Kijk hier voor meer ‘fergetten wurden’.