It ‘fergetten wurd’ fan tongersdei 14 desimber is ‘Bûke’

Frije tiid Leare & ûnderwiis Oer it Frysk
14 desimber 2023
Alle moannen besprekt Mirjam Vellinga in bysûnder of fergetten Frysk wurd op Omrop Fryslân Radio yn it programma 'Goeiemiddei' mei Johan Terpstra en Diana de Groot. Hjoed wie it de beurt oan it wurd ‘Bûke’ en 'Bûkemantsje'.

Oersetting
Ned: jongetje
Eng: boy

Betsjutting
jonkje, mantsje

Wêr komt it wei?
It wurd ‘bûke’ kinne wy benammen út ‘e Wâlden. It komt fan oarsprong fan it Fryske wurd ‘boai’ of ‘boaike’ en dêr sjochst gelyk fansels al in oerienkomst mei it Ingelske ‘boy’ yn. Ek mei it Dútsk is der in link mei it wurd ‘Bube’, dat ek ‘jonge’ betsjut. It grappige is dat dêr bygelyks ek de efternamme ‘Poepjes’ weikomt. Dútske arbeidsmigranten út Westfalen dy’t earder in soad nei Fryslân ta kamen om op it lân of yn ‘e turf te wurkjen of hannel te dwaan, sprutsen inoar oan mei ‘Bube’. De Friezen ferstiene ‘Buben’ as ‘Poepen’. En sa is dy achternamme dus fan oarsprong ek ûntstien. It Dútske Bube hat no mear de betsjutting fan skurk of boef. En dy lêste is ek wer direkt ferbûn mei boai/boy/bûke.

Boy, boai, bube en bûke geane nei alle gedachten wer werom op de Germaanske namme Bodo, dy’t soks betsjut as ‘boadskipper’ of ‘oanbieder’. Jong personiel waard earder ek wol in ‘jonge’ of ‘boy’ neamd. In betsjinner of ‘bediende’ dus.

Ik fyn eins dat de Harkemase Boys no de Harkemase Bûkemantsjes hjitte moatte en dat kin dan ek moai foar al dy oare fuotbalteams (Friese Boys, Heerenveense Boys). En Foeke Booy moat fansels Foeke Bûke wurde…

Mear fergetten wurden?
Tongersdei 25 jannewaris is it wer tiid foar in nij ‘fergetten wurd’. Stim om plm. 15.10 oere ôf op Omrop Fryslân Radio en harkje nei it programma ‘Goeiemiddei‘. Sjoch hjir foar mear ‘fergetten wurden’.